Mężczyźni mniej chętnie niż kobiety poddają się kontrolom lekarskim i badaniom profilaktycznym. Unikanie kontaktu z placówkami medycznymi wynika głównie z utartego w naszej kulturze przekonania, że choroba u mężczyzny to oznaka słabości. Takie podejście jest błędne i niebezpieczne, bo zabiera możliwość wczesnego wykrywania nieprawidłowości i reagowania na nie, zanim jeszcze pojawią się objawy schorzenia. Sprawdź, jakie badania przesiewowe są kluczowe dla zdrowia prostaty.
Jakie choroby i objawy dotyczą prostaty?
Prostata (stercz, gruczoł krokowy) jest narządem męskiego układu rozrodczego. Przez jej środek przebiega początkowy odcinek cewki moczowej, dlatego schorzenia prostaty objawiają się zaburzeniami w oddawaniu moczu. Częste symptomy to:
- pieczenie lub dolegliwości bólowe podczas oddawania moczu;
- trudności w rozpoczęciu oddawania moczu;
- osłabienie i zwężenie strumienia moczu;
- oddawanie moczu kroplami;
- niecałkowite opróżnienie pęcherza po oddaniu moczu;
- częstsze oddawanie moczu.
Najczęstsze choroby prostaty to zapalenie gruczołu krokowego, łagodny przerost stercza i rak stercza.
Profilaktyka chorób stercza
Badania profilaktyczne nie dotyczą zapalenia prostaty. Jest to choroba o podłożu infekcyjnym, więc jej przebieg jest dynamiczny i nie ma objawów zwiastunowych. Łagodny przerost stercza i rak stercza to choroby, które postępują powoli i przez wiele lat mogą nie dawać objawów. Istnieją natomiast sposoby, żeby odpowiednio wcześnie wykryć zmiany w budowie prostaty.
Marker PSA
PSA (ang. prostate-specific antygen) jest substancją wytwarzaną przez komórki prostaty i uwalnianą do krwi. Jest wykorzystywany do wykrywania i monitorowania przede wszystkim raka prostaty – jego wzrost w tym schorzeniu jest znaczny. Co więcej, wzrost stężenia PSA powyżej normy ustalone dla danego laboratorium może o wiele lat wyprzedzać jakiekolwiek objawy kliniczne. Możliwe jest więc uchwycenie choroby w stadium przedobjawowym i zaplanowanie skuteczniejszego leczenia.
Wzrost markera PSA obserwuje się również w przypadku łagodnego przerostu stercza. Tutaj jednak wartości są mniejsze i ich wzrost jest bardziej rozłożony w czasie. Zapalenie prostaty również skutkuje wzrostem stężenia PSA, ale po wyciszeniu stanu zapalnego wyniki wracają do normy.
Zaleca się, żeby pierwsze badanie markera PSA z krwi wykonać w okolicy 45.-50. roku życia, co będzie stanowiło pomiar wyjściowy. Następnie częstość badania jest ustalana indywidualnie, ale zazwyczaj zaleca się jego powtarzanie co roku. [1]
Badanie per rectum
Badanie prostaty metodą per rectum, czyli palcem przez odbyt, jest procedurą, której mężczyźni unikają jak ognia – przede wszystkim dlatego, że czują się nią skrępowani. Ważna jest tu rola lekarza wykonującego badanie, który dokładnie wytłumaczy, na czym polega procedura, ponieważ większość obaw wynika po prostu z niewiedzy. Badanie trwa krótko. Lekarz wkłada rękawiczki i na palec nakłada lubrykant, żeby jak najbardziej zwiększyć komfort tej procedury. Przez ścianę odbytnicy jest w stanie ocenić wielkość prostaty, jej powierzchnię, spoistość i bolesność. Zaleca się, żeby badanie wykonywać co roku, począwszy od około 45. roku życia. [2]
Mężczyzno – badaj się!
Badania profilaktyczne ratują życie i chronią zdrowie. Dzięki odpowiednio szybkiemu wychwyceniu nieprawidłowości będziesz mógł szybko ustalić ze swoim lekarzem, jak leczyć prostatę. Wybranie dobrej terapii jest kluczowe dla długiego życia w jak największym komforcie.
Bibliografia
[1] M. K. David i S. W. Leslie, „Prostate Specific Antigen”, w StatPearls [Internet], StatPearls Publishing, 2022. Dostęp: 24 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557495/
[2] A. L. Walsh, S. W. Considine, A. Z. Thomas, T. H. Lynch, i R. P. Manecksha, „Digital rectal examination in primary care is important for early detection of prostate cancer: a retrospective cohort analysis study”, Br J Gen Pract, t. 64, nr 629, s. e783–e787, grudz. 2014, doi: 10.3399/bjgp14X682861.
